Triển vọng thương mại của Trung Quốc khiến nhiều người lo lắng rằng 'những ngày tốt đẹp đã qua’, tại sao?

Một tài xế container Trung Quốc cho biết anh ta đang muốn bán chiếc xe tải của mình, vì thị trường hiện chỉ cần khoảng 30.000 trong số 50.000 xe container đã đăng ký ở Thượng Hải.

Trên con đường dẫn đến cảng container Waigaoqiao nhộn nhịp của Thượng Hải, xe tải lưu thông ngày một ít trong những ngày gần đây. Tuy vậy, cách đó không xa, từng đoàn container kim loại đang rồng rắn xếp hàng chờ kiểm tra tải trọng và giới hạn không gian theo qui định của cảng.

Theo ông Wang, một công nhân tại cảng, người từ chối cung cấp tên đầy đủ của mình vì không được phép nói chuyện với báo chí, hầu hết các container hàng hóa này đều trống rỗng.

"Chúng tôi bận rộn hơn một chút so với hai tháng trước, nhưng thay đổi không lớn. Trước đây xe tải phải xếp hàng dài chờ bốc dỡ. Nhưng bây giờ, như bạn có thể thấy, con đường đã rõ ràng ít xe hơn", Wang nói.

Mặc dù các số liệu chính thức mới nhất cho thấy hoạt động ngoại thương của Trung Quốc đã phục hồi đáng kể vào tháng trước, nhưng các nhân viên hậu cần tại Thượng Hải, cảng container lớn nhất thế giới, đã nhận thấy có một sự phục hồi chậm và triển vọng thương mại dài hạn của họ vẫn còn khá bi quan.

Tổng cục Hải quan cho biết xuất khẩu của Trung Quốc đã đạt tốc độ tăng trưởng tốt hơn dự kiến là 14,8% trong tháng 3 so với cùng kỳ năm ngoái, phục hồi sau khi giảm 6,8% trong số liệu tổng hợp của tháng 1 và tháng 2.

Nhập khẩu cũng được cải thiện, với mức giảm 1,4%, thấp hơn dự kiến trong tháng 3 so với một năm trước đó.

Hua Yuting, nhà quản lý của Cơ quan Vận tải biển Trung Quốc tại Thượng Hải, cho biết ngành vận tải biển, thước đo thương mại toàn cầu, đã chứng kiến một số khởi sắc kể từ tháng 3, nhưng cần thêm thời gian để thấy sự cải thiện đáng kể.

"Do sự gián đoạn do phong tỏa do Covid gây ra trong vài năm qua, nhiều công ty đã chuyển sang Đông Nam Á để tìm nguồn hàng. Tuyến đường thương mại tới Hoa Kỳ đang hoạt động khá tệ", bà nói.

"Tác động là lâu dài, bởi vì khi mất khách hàng, bạn không thể dễ dàng giành lại khách sau khi đất nước mở cửa trở lại", bà nói thêm.

Có 50.000 xe container đã được đăng ký ở Thượng Hải và giờ chỉ cần 30.000 trong số đó, dựa trên nhu cầu hiện tại.

Trong khi đó, hàng núi container vẫn là hình ảnh phổ biến tại một số cảng của Thượng Hải, mặc dù số lượng này được báo cáo là đã giảm đáng kể tại một số cảng lớn khác ở Trung Quốc, bao gồm cả ở Ninh Ba và Thâm Quyến.

Lu Qinglin nằm trong số hàng chục tài xế có nguy cơ bị phạt vì đỗ xe tải bên đường giữa cảng Wusong và Waigaoqiao để tránh phí đỗ xe vì đơn giản là họ không có việc làm.

"Có 50.000 xe container đã đăng ký ở Thượng Hải và chỉ cần 30.000 trong số đó, dựa trên nhu cầu hiện tại", Lu, người lái xe tải chở hàng ở đồng bằng sông Dương Tử từ năm 2010, cho biết.

"Ở Côn Sơn, 10 trong số 100 nhà máy đã chuyển đến các nước Đông Nam Á như Việt Nam", ông nói, ám chỉ một cơ sở sản xuất các sản phẩm công nghệ cao ở tỉnh Giang Tô, gần Thượng Hải, nơi ông thường bốc hàng.

Hàng hóa ít hơn, phí giao hàng giảm và giá xăng tăng đã khiến thu nhập hàng tháng của Lu giảm khoảng 2/3.

Từ năm 2010 đến năm 2021, anh có thu nhập ổn định 15.000 nhân dân tệ (2.200 USD) mỗi tháng. Nhưng kể từ đầu năm ngoái, anh cho biết mình chỉ kiếm được 4.000 đến 5.000 nhân dân tệ mỗi tháng.

Trong khi các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã nhấn mạnh sự cần thiết phải chuyển các ưu tiên và hỗ trợ từ xuất khẩu sang tiêu dùng trong nước, để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong vài năm tới, ngoại thương vẫn là ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự của Bắc Kinh, khi nước này theo đuổi mục tiêu tăng trưởng GDP 'khoảng 5%' trong năm nay.

Thủ tướng mới được bổ nhiệm của Trung Quốc, Lý Cường (Li Qiang), đã chỉ thị cho các quan chức tại một cuộc họp nội các vào tuần trước 'thử mọi cách' để phát triển thương mại với các nước phát triển và ông yêu cầu các công ty tiếp tục khám phá thị trường ở các nền kinh tế mới nổi.

Chỉ số sẵn có container (CAx), một công cụ được sử dụng để đo lường hoạt động xuất nhập khẩu của các container đầy, vẫn ở mức cao, với xếp hạng 0,64 tại các cảng ở Thượng Hải cho cả container 20 foot và 40 foot kể từ đầu năm, theo nền tảng giám sát vùng chứa container (Container xChange).

Chỉ số 0,5 cho thấy thị trường cân bằng, dưới 0,5 cho biết tình trạng thiếu container và trên 0,5 phản ánh lượng container dư thừa.

Theo truyền thống, chỉ số CAx ở Thượng Hải trong quý đầu tiên của một năm thấp hơn nhiều so với 0,5 số dư, bởi vì có ít container đến hơn so với số container xuất đi trong giai đoạn này do nhu cầu giảm theo mùa và các đợt đóng cửa vào dịp Tết Nguyên đán, nền tảng này cho biết.

Kể từ tháng 9, chỉ số này ở Thượng Hải liên tục cao hơn so với hai năm qua và xu hướng tương tự cũng xảy ra tại các cảng ở Thâm Quyến và Thiên Tân.

"Với tình hình hiện tại liên quan đến thâm hụt nhu cầu và nhiều container nằm tại các cảng, lượng hàng hóa đến Trung Quốc cao hơn đáng kể", Container xChange phân tích.

Giá cước vận tải đường biển, vốn bị ảnh hưởng nhiều bởi thương mại quốc tế, đã giảm xuống ở Trung Quốc kể từ khi đạt đỉnh vào đầu năm ngoái.

Chỉ số vận tải hàng hóa container Trung Quốc, được Sàn giao dịch vận chuyển Thượng Hải công bố hàng tuần để theo dõi giá vận tải biển của các container khởi hành từ Trung Quốc, đã giảm hơn một phần tư kể từ cuối năm ngoái, đóng cửa ở mức 942,14 vào thứ Sáu tuần rồi.

Mặc dù các cảng tràn ngập container rỗng không phải là cảnh tượng độc nhất ở Trung Quốc trong bối cảnh thương mại toàn cầu trì trệ, nhưng chính quyền Trung Quốc cho rằng nguyên nhân là do hoạt động đóng mới container tăng đột biến vào năm 2021 và chi phí lưu kho thấp tại các cảng của Trung Quốc.

"Ở một mức độ nào đó, số lượng lớn các container rỗng tại các cảng của chúng tôi cho thấy thị trường toàn cầu vẫn lạc quan về xuất khẩu của Trung Quốc trong tương lai,” Yu Jianhua, Bộ trưởng Tổng cục Hải quan, cho biết trong một cuộc họp báo vào tháng trước.

Trong một cuộc khảo sát toàn cầu gần đây với 660 chuyên gia chuỗi cung ứng, hầu hết cho biết họ kỳ vọng mùa cao điểm năm 2023 sẽ tốt hơn năm ngoái, theo Container xChange.

"Ngành này cũng kỳ vọng nhu cầu của người tiêu dùng Trung Quốc sẽ tăng trở lại, mặc dù nó đang yếu đi", dự báo thị trường container hàng tháng cho tháng Tư cho biết.

Theo Christian Roeloffs, đồng sáng lập và CEO của nền tảng Container xChange, một quá trình đa dạng hóa đang diễn ra trong thương mại quốc tế, khi nhiều công ty giảm sự phụ thuộc vào một trung tâm chuỗi cung ứng và sản xuất bằng cách đa dạng hóa hoạt động và tạo ra một mô hình giao dịch nhỏ hơn.

Ông nói: "Nó sẽ tạo ra sự bùng nổ trong thương mại khu vực ở châu Á và cũng dẫn đến nhiều địa điểm bổ sung vào thương mại trực tiếp từ khu vực đến Bắc Mỹ hoặc châu Âu".

"Vì vậy, đa dạng hóa sẽ đóng một vai trò, và nhìn chung, điều này sẽ thu hút nhiều công suất hơn so với những gì chúng ta có trên tuyến đường xuyên Thái Bình Dương từ Trung Quốc đến Hoa Kỳ hoặc chỉ riêng Trung Quốc đến Châu Âu".

Nhưng Hua, người đến từ công ty vận chuyển, lại bày tỏ nghi ngờ về việc liệu Trung Quốc có thể phục hồi hoàn toàn về mức trước đại dịch hay không?

"Thật khó để nói nó có thể phục hồi bao lâu nữa. Tại sao một khách hàng đã rời Đông Nam Á lại quay trở lại đó nếu chi phí ở đó thấp hơn và chất lượng có thể được đảm bảo", bà nói.

“Ít nhất họ sẽ chọn bỏ trứng vào những giỏ khác, ngay cả khi họ quay trở lại. Và đối với những người lái xe như Lu, ngay cả sau khi thấy hoạt động kinh doanh tăng nhẹ kể từ tháng trước, vẫn có rất ít hy vọng rằng họ sẽ thấy một sự thay đổi cơ bản trong năm nay.

"Tôi đang cố gắng bán chiếc xe tải của mình và tìm một công việc mới. Tôi không nghĩ những ngày tươi đẹp sẽ quay trở lại", anh nói.